Yakındoğu Müzik Yazmalarının Eleştirel Basımı

Osmanlı İmparatorluğu’nda 19. yüzyıldan itibaren İstanbul başta olmak üzere saraylı ve kentli sanat müziğinin repertuvarı yazıya aktarılmaya başlandı. Bunun için öncelikle, 1812 yılı dolaylarında Osmanlı Ermenisi Hambarjum Limōnčean’ın (Tr. Hamparsum Limonciyan, 1768–1839) ve bir grup başka müzisyenle birlikte geliştirdiği nota yazısı kullanıldı. Osmanlı müziğinin modal ve ritmik ilkelerini yazıya aktarmaya son derece elverişli olan “Hampartsum (Tr. Hamparsum)” notası, hem Ermeni hem de Müslüman-Türk müzisyenler tarafından 20. yüzyıl başlarına kadar kullanıldı. 1830’lardan itibaren ayrıca Batı notası da Osmanlı müzisyenleri tarafından giderek daha yaygın bir biçimde kullanılmaya başladı. Her iki notasyon ile kaydedilen yazma eserler, Ortadoğu ve Doğu Akdeniz şehir merkezlerinde 20. yüzyıla kadar yaşamaya devam eden bir sanat müziği kültürünün aktarımında büyük öneme sahip.

Söz konusu yazmalar hem ilgili müzik kültürlerine dair belirli tarihsel fenomenlerin ve süreçlerin ilk defa incelenebilecek olması bakımından müzik araştırmaları için, hem de Doğu Bilimleri için birincil derecede önem taşıyor. Bu kaynaklar, unutulmuş bir repertuvarı gün yüzüne çıkarmak, şarkı olarak icra edilen Osmanlı şiirine ışık tutmak, ve bölgenin kent kültürü tarihine kapsamlı, interdisipliner bir bakışla yaklaşmak imkanını sağlıyor.

Proje ile ilk aşamada Hampartsum notası içeren 19. yüzyıldan kalma temel yazmaların eleştirel basımının hazırlanması hedefleniyor. İkinci aşamada ise aynı dönemde Batı notası ile yazılmış eserlerden bir seçkinin edisyonu yapılacak. Söz konusu yazma eserlerde yer alan güftelerin edisyonu ise, disiplinlerarası işbirliği içinde, eşzamanlı olarak yürütülecek. Ayrıca, proje kapsamında oluşturulacak CMO çevrimiçi kataloğu ile Osmanlı müziğine ilişkin basılı ve el yazması kaynakları kapsayan geniş bir veri bankası, hem müzisyen hem de araştırmacıların kullanımına sunulacak.